สาระน่ารู้เกี่ยวกับ อสม.

อาสา สามัคคี มีวินัย อุดมการณ์ ของเหล่า อสม. หรือ อาสาสมัครสาธารณสุขทั่วทั้งประเทศเปล่งพลังดั่งเช่น สีแดง แทนความหมายว่า เสียสละ และสีน้ำเงิน แทนความหมายว่า อดทน ขับเคลื่อนกลไกสุขภาพด้วยเครือข่ายสุขภาพ ระดับหมู่บ้าน ตำบล อำเภอ จังหวัด และระดับประเทศ สิ่งที่น่าจับตามองก็คือ เมื่อ อสม. เกิดขึ้นพร้อมกับการเคลื่อนไปของงานสาธารณสุขมูลฐาน

ในทศวรรษที่ 4 แสงประกายที่สะท้อนจากแววตาเหล่า อสม. ทุกท่าน ล้วนแล้วยังเปี่ยมด้วยแรงศรัทธา มุ่งมั่นสานงานจิตอาสาอย่างต่อเนื่อง (ดังจะเห็นได้จากโลโก้ขวามือ ที่สื่อความหมายว่า งานสาธารณสุขมูลฐานจะวนลูปเพื่อยกระดับคุณภาพ ผลอันเกิดแก่ผู้รับบริการโดยตรง แน่นอน…ยิ่งจำนวนรอบมากเท่าไหร่ ความชำนาญ คุณภาพยิ่งถูกยกระดับตามไปด้วย

เอาล่ะ…วันนี้เรามาทำความรู้จักกับ อสม. อาสาของแผ่นดินกันดีกว่า

คำขวัญ อสม.
แจ้งข่าวร้าย กระจายข่าวดี ชี้บริการ ประสานงานสาธารณสุข บำบัดทุกข์ให้ประชาชน ดำรงตนเป็นตัวอย่างที่ดี
แม้เราเป็นชาวบ้าน เราก็สามารถดูแลสุขภาพด้วยตนเองได้
อสม. เสียสละ กล้าหาญ อดทน มุ่งทำประโยชน์เพื่อส่วนรวม

 

อาสาสมัคร + สาธารณสุข?

สิ่งที่ชาวต่างชาติชื่นชม และแปลกใจ คือ ทำไม? อสม. จึงสามารถดำเนินการมาถึงทุกวันนี้ (เข้าสู่ทศวรรษที่ 4) หากนำคำทั้ง 2 มาแปลความหมายรวมกัน คือ ผู้ที่มีความสมัครใจทำงานด้านสาธารณสุขเพื่อประโยชน์ แก่ ประชาชน และสังคม โดยไม่คำนึงถึงผลตอบแทน แม้นว่า อสม. จะได้รับค่าป่วยการ 600 บาท แต่นั่นไม่ใช่ค่าตอบแทนของ อสม. แต่ เป็นค่าดำเนินการตามกิจกรรม สิ่งที่เหล่า อสม. ตระหนักเป็นสำคัญ คือ อย่าให้เงิน 600 บาท มาทำลายจิตอาสาที่ยิ่งใหญ่ในใจเรา

อสม. คือใคร? ทำไมจึงชื่อ อสม

ประชาชนในหมู่บ้านที่มีจิตเสียสละ เป็นชาวบ้าน ไม่ใช่ จนท. กระทรวงสาธารณสุขไม่ใช่ผู้บังคับบัญชา ทำได้แค่ขอความร่วมมือ เท่านั้น อสม. อักษรย่อ 3 ตัวได้แก่ อ. คำแรก คือ อาสาสมัคร ส. คำที่สอง คือ สาธารณสุข และ ม. คำที่สาม คือ หมู่บ้าน (ในอดีตมีเฉพาะการทำงานในระดับหมู่บ้าน)
 

อสม. กับ 14 บทบาท
1. การสุขศึกษา : ถ่ายทอดความรู้ และแจ้งข่าวการระบาด (โดยจะต้องผ่านการอบรมฯ ตามเกณฑ์หลักสูตรของกระทรวงสาธารณสุข)
2. การโภชนาการ : ภาวะทุพโภชนาการ (เด็กแรกเกิด – 4 ปี ,หญิงตั้งครรภ์) ในอดีตปัญหาที่สำคัญ คือ เด็กขาดสารอาหาร อสม.เข้ามามีบทบาทในการสำรวจ ติดตาม ดูแล และให้คำแนะนำในการดูแลกลุ่มเด็กดังกล่าว
3. จัดหาน้ำสะอาด และสุขาภิบาลเบื้องต้น : ฝ.33 ,ส้วม 100% และ การกำจัดขยะ
4. การอนามัยแม่ และเด็ก และการวางแผนครอบครัว
5. การสร้างเสริมภูมิคุ้มกัน : แรกเกิด – 5 ปี ,เด็กวัยเรียน และหญิงตั้งครรภ์ (ครอบคลุม 100%)
6. การควบคุม และป้องกันโรคประจำท้องถิ่น : กองทุนฯ ควบคุมโรค, X-rays พื้นที่ แจ้งข่าวการเกิดโรค
7. การรักษาพยาบาลเบื้องต้น : ไข้หวัด ท้องเดิน บาดแผลเล็กน้อย และคัดกรองผู้ป่วยเบาหวาน ความดันโลหิตสูง
8. จัดหายาที่จำเป็นไว้ใช้ในหมู่บ้าน : จัดตั้งกองทุนยา และเวชภัณฑ์ประจำหมู่บ้าน
9. การทันตสาธารณสุข : เด็กวัยเรียน คัดกรอง ส่งต่อ แนะนำการแปรงฟัน
10. การส่งเสริมสุขภาพจิต : โรคจิต ลมชัก ปัญญาอ่อน และผู้พิการ
11. การป้องกัน และควบคุมโรคเอดส์ : ความรู้ แนะนำปรึกษา ครอบครัว และชุมชน
12. การป้องกัน และควบคุมอุบัติเหตุ อุบัติภัยและโรคไม่ติดต่อ
13. การป้องกัน และแก้ไขมลภาวะสิ่งแวดล้อมที่เป็นพิษเป็นภัย : การตรวจคุณภาพน้ำ สารเคมีตกค้างในเกษตรกร
14. การคุ้มครองผู้บริโภค : การเลือกซื้ออาหาร และผลิตภัณฑ์ทางสุขภาพ การเฝ้าระวัง และเก็บอาหารส่งตรวจสารปนเปื้อนต่างๆ
 

อสม. กับ สุขภาพของประชาชน 11 ประการ
1. แม้เราเป็นชาวบ้าน เราก็สามารถดูแลตนเองได้
2. สุขภาพดีเริ่มที่บ้าน
3. สุขภาพดี ถ้าอยากได้ต้องช่วยกันสร้าง
4. กันไว้ดีกว่าแก้ แย่แล้วแก้ไม่ทัน
5. กินอาหารครบ 5 หมู่
6. ออกกำลังกายอย่างน้อยวันละ 30 นาที
7. ยิ้มบ่อยๆ สุขภาพจะดี
8. อาบน้ำอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง
9. แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง
10. ดื่มน้ำสะอาดอย่างน้อยวันละ 2 ลิตร
11. นอนกางมุ้ง ยุงไม่กัด